مقاله در مورد گزارشی از یزد

خداوند متعال توفیقی داد که من با دیگر دوستانمان بعنوان کار آموز سفری به نگین کویر یعنی شهر خشت و خاطره یزد داشته باشیم .شهر بادگیرها ، مساحت آن 000/130 کیلومتر مربع می باشد .
یزد از کلمه ی یزدان گرفته شده یزد شهر هنر است . از رس خشت ،کوزه ا ز پشم فرش ،از نخ ایکات ، از ابریشم ترمه ، از نخل پوریا می آفریند.یزد شهر ،همزیستی با کویر است شهر خشک و گرم یزد شهری است که مردمش سینه کویر را شکافتند از دل سوخته ی آن آب زلال جاری ساختند یزد شهر خشت خام وخاطره است یزد شهر بادگیرهاست .

بیشتر آثار تاریخی یزد مربوط به دوران اسلامی می باشد ،آثار بیش از اسلام این منطقه می توان از نقوش برجای مانده بر کوه ارنان درجنوب یزد نام برد.بر این کوه تصاویری از انسان نیز به دست و بزهای وحشی با شاخهای بلند نقش بسته که نتیجه ی بررسیهای یکی از نشانه های دیرینه بودن این شهر سرو پنج برابر رساله این کوه می باشد.باستان شناسی آن هنوز منتشر شده است .تاریخ میبد را به سلیمان نبی ابر کوه را به ابراهیم پیامبر نسبت دادند.نارین قلعه ی میبد ، نیز نشانه هایی از معماری بیش از اسلام و دوران اسلامی را در خود نهفته دارد.در این گزارش گوشه هایی ازویژگی های معماری و شهر سازی یزد به اختصار برای مدرس بزرگوار می نویسم .

هنر و معماری سنتی یزد
بزرگترین هنر یزدی را می توان ( هنر زیستن) و تلاش او در خطه ای دانست که مجموعه ی شرایط برای تداوم بقاء ناگوار است ( هنر ) تبدیل محدودیت ها به امکان استخدام طبیعتی خشن و تبدیل آن به محیطی با صفا ، برای زندگی و زنده ماندن هنری که با علم و فن عجین میشود از گل ارزان ترین و فقیر ترین مصالح، غنی ترین آثار معماری را می آفریند که درنوع خود ، بی نظیر است .اول زمین را می کاوند و با احداث قنات شالوده ی شهر و آبادی هایی که پی می افکند.به همین دلیل اصلی ترین بنیان شهر و اثر تاریخی آن پدیده است .

که از دیده هایشان پنهان است و آن شبکه آبرسانی زیر زمینی ( قنات) آن است .بسیاری از خانه ها،مدارس علمیه ،بازارها و مساجد از طریق ( جوب ) و پا کنته ، بریده ، پایاب گودال باغچه به قنات مربوط میشوند قنات ها پس ازتغذیه محلات مسکونی برای سیراب کردن در اراضی کشاورزی در شمال ادامه می یابد.

از مناطقی که دیدن کردیم و جزوء هنر و معماریهای یزد بحساب می آید می توانم اینها را نام ببرم .
1- محله ی فهادان ازجمله ی محله های قدیمی شهر می باشد خیابان 12 متری فهادان روی خندق قدیمی شهر بنا شده است محله های قدیمی شهر دارای طاقی و ساباط بودند بدلیل گرمای بیش از حد تابستان دیگری اینکه سوار با اسب نتواند از آنجا عبور کند و داخل محله شود ساختن سرداب که درتابستان در آنجا استراحت می کردند درون سرداب حرارت 23 و بیرون 44 درجه بود آب اَنبارهای یزد معروفیت خاصی داشته ودارد ودرمراکز محله معمولا حمام – بازارچه – آب انبار – مسجد ، حسینه – کارگاههای کوچک – دستگاههای شعر بافی یعنی ( پارچه بافی) به روش دستی بندرت دیده میشود و اکنون بیشتر بصورت مکانیزه دراین محلات جریان دارد.

از مساجد مهم قدیمی یزد می توان مسجد جامع قدیم در اوایل قرن ششم ایجاد در سال 724 ه.ق به پایان رسید.و مسجد جامع فعلی توسط سید رکن الدین شاه بناشده مسجد جامع به مسجد کبیر معرف می باشد از اهمیت خاصی برخوردار است .از جمله سردر رفیع و منحصر بفرد ، مقرنسهای معرق در نفیس چوبی گره دار و منبت کاری شده ایوان فرین به اسماء مبارکه الهی به صورت خط کوفی ، بنایی با گنبد ، پوش ،مناره ها ، محراب معرق ، گنبدهای ثلث وکوفی ، این مسجد را در عداد یکی از آثار کم نظیر جهان اسلام قرار داده است .

درجوار این مسجد ،کتابخانه ای بنام ( کتابخانه ی وزیری ) احداث شده که گنجینه ای نفیس از قرآنها و کتابهای خطی است این مسجد بیش از انقلاب اسلامی محل برگزاری نماز جمعه بود ، اماپس از پیروزی انقلاب اسلامی نماز جمعه در مسجد ملا اسماعیل برگزاری میشود از بزرگترین مساجد استان است در این مسجد در روز سیزدهم محرم هر سال ، تمامی دسته های سینه زنی وهیاتهای عزاداری حضرت سید الشهدا (ع) مراسم ویژه ای برگزاری می کنند که درایران بی نظیر است .تزئینات مسجد ( ملا اسماعیل ) به مقرنسهای گچی و آجری محدود میشود که مقدار کمی کاشی در آنها بکار رفته است ، طاق کریاس بین مسجد و مدرسه بصورت کادر بندی آجری اجرا شده که زیبائی خاصی دارد .

گنبد مسجد ملا اسماعیل تک پوش وفاقد تزئینهای بیرونی است .قطر دهانه آن به 6/15 متر می رسد که با دهانه ی ایوان یکی است .این ویژگی معماری در تمامی مساجد ایران نظیر ندارد این مسجد همراه با مدرسه ،آب انبار ، بازار ، مقبره در غرب مجموعه بازارها ومیدان خان یکی از مجموعه های معماری شهر یزد است .
از دیگر مساجد جامع استان می توان این مساجد را نام برد .

فهرست مطالب
شمه ای از شهر یزد
هنر ومعماری سنتی یزد
مساجد یزد
آسیابهای یزد
باغها
آب انبار
بادگیرها
بازارها
اقلیت ها
یخچالها
کاروانسراها ی یزد
خانقاهها