کشور یمن با حدود ۱۶ میلیون نفر جمعیت و ۵۳۶ هزار کیلومتر مربع وسعت در جنوب غربی آسیا و جنوب شبه جزیره عربستان واقع شده است. این کشور از جمله ممالک عربی است که تاریخ پر افت و خیزی داشته است. جمهوری یمن در عصر باستان از حکومت ملکه سبا تا سلطه امپراطوری های روم و ایران را تجربه کرده است. امروزه به یمن به عنوان مرکز ترانسشیپمنت در منطقه نگاه می شود. در سال ۱۹۶۲ در پی یک کودتای نظامی جمهوری یمن شکل گرفت که پس از آن جنگ های داخلی با حمایت سعودی ها و اردنی ها از سلطنت طلبان و مصری ها از جمهوری خواهان تا ۱۹۷۰ ادامه پیدا کرد. یمن جنوبی که حکومتی مارکسیستی داشت از حمایت های شوروی سابق برخوردار بود و کشورهای مصر و سوریه نیز از آن حمایت می کردند.
یمن جدید یا جمهوری یمن در سال ۱۹۹۰ پس از اتحاد جمهوری عربی یمن (یمن شمالی) و جمهوری خلق دموکراتیک یمن (جنوبی) بنیان های اولیه خود را استوار ساخت. پس از آن صنعا به عنوان پایتخت سیاسی و عدن به عنوان پایتخت تجاری آن معرفی گردید. از نظر اقتصادی یمن را کشور فقیری می دانند. از نظر طبقه بندی در آمارهای سازمان های جهانی نیز نام یمن را باید در فهرست کشورهای کمتر توسعه یافته (Least Developed) جستجو کرد. از نظر وضعیت عمومی نیز بیشتر مردم آن به کشاورزی سنتی و پرورش گوسفند، بز و شتر مشغولند. نفت یمن که از سال ۱۹۸۰ استخراج می شود بخشی از درآمد ملی را تشکیل داده و نفت وارداتی به یمن نیز بیشتر با پالایش و تولید فرآورده به خارج صادر می شود.
یکی از اصلی ترین محل های تامین درآمد یمن کارگران یمنی در خارج از کشور و نیز کمک های برخی سازمان های بین المللی است. این کشور به عنوان پر جمعیت ترین کشور شبه جزیره وسعت زیادی نداشته و در سال ۲۰۰۰ نیز تولید ناخالص داخلی آن برابر ۸۳۲/۵ میلیون دلار بوده است که می توان سرانه تولید ناخالص داخلی آن را کمتر از ۴۰۰ دلار دانست و آن را در ردیف برخی کشورهای فقیر آفریقایی قرار داد. مهمترین صنعت این کشور نفت و گاز است که با احداث پالایشگاه عدن در ۱۹۹۴ عمده ترین بخش درآمد صادراتی آن را تشکیل می دهد و بهبود در ارقام صادراتی آن نیز بدین دلیل بوده است به طوریکه صادرات آن از رقم ۹۳۴ میلیون در سال ۱۹۹۴ به ۱۹۳۵ میلیون دلار در سال ۱۹۹۵ رسید.
درسال ۲۰۰۰ بنابر گزارش سازمان تجارت جهانی ارزش صادراتی این کشور برابر ۰۹۷/۴ میلیون دلار بوده که از سال ۱۹۹۰-۲۰۰۱ رشد سالانه ۱۵ درصدی را تجربه کرده است. این کشور از نظر صادراتی رشد چشم گیری داشته است. این رقم تا سال ۲۰۰۱ سالانه بیش از ۱۵ درصد رشد داشته است. یکی از شرکای تجاری این کشور آمریکا است که بدلیل حادثه ۱۱ سپتامبر و برخی تحرکات تروریستی این کشور باعث شد که این کشور در سال ۲۰۰۱ با ۲۱ درصد کاهش حجم تجارت، رشد مداوم خود را از دست بدهد. واردات این کشور در سال ۲۰۰۰ برابر ۳۲۴/۲ میلیون دلار بوده که رشد سالانه ای برابر۳ درصد را از سال ۱۹۹۱ تا کنون تجربه کرده است.
واردات این کشور در سال ۱۹۹۱ برابر ۲۰۲۵ و تا سال ۲۰۰۱ به ۲۲۶۰ میلیون دلار رسیده است. جالب این است که واردات این کشور در ده سال گذشته رشد چندانی نداشته است. رشد اقتصادی این کشور سالانه برابر ۶ درصد بوده و نرخ تورم آن سالانه در حدود ۱۶ درصد است. از سوئی نیز اقتصاد این کشور با حجم بالای بیکاری دست به گریبان است. نرخ بیکاری این کشور در حدود ۳۰ درصد پیش بینی می شود. امارات متحده عربی، کره جنوبی، عربستان سعودی، ژاپن، مصر و آمریکا از مهمترین شرکای تجاری یمن محسوب می شوند. تاریخ عمومی تجارت در عدن نقش تاریخی یمن در ترانزیت را می توان شاید در حد ایران دانست.
عدن بندری است که در ساحلی باریک واقع شده و پس از اندک مسافتی به کوه های شمسون و صحرای راب الخالی می رسد. عدن ثروتمندترین شهر اعراب باستان است و قدمت آن به ۳۰۰۰ سال قبل از میلاد باز می گردد. عدن حلقه اتصال تجارت دریای مدیترانه و اقیانوس هند بود بدین صورت که کشتی های آن دوران پس از تخلیه مالتجاره در بندر عدن آن را به کاروان های شترداران عرب تحویل داده و آنها نیز بارها را به سمت شمال منتقل می کردند. عدن نقطه آغاز کاروان شترداران عربی از مسیری بود که آن را راه اسعد می گفتند.
در دوران مدرن نیز در قرون ۱۶ میلادی عدن بندر مورد مناقشه عثمانی و پرتغالی ها بود که در نتیجه آن عدن به یک قلعه بزرگ تبدیل شده و نقش تجاری آن بشدت کاسته شده و بندر مخا در دهانه بالمندب جایگزین آن شد. تجارت قهوه در قرون ۱۶- ۱۸ باعث رشد بندر مخا شده و نقش عدن باز هم تعدیل شد. از سوئی نیز نشت رسوب در دهانه های ورودی بندر باعث شد که عملیات دریایی به بندر معالا و بندر تواهی منتقل شود. این بندر در سال ۱۸۳۹ به اشغال بریتانیا درآمده و تا سال ۱۹۶۷ نیز ادامه داشت. درقرن ۱۹ که زغال به عنوان سوخت مطرح بود عدن بار دیگر به عنوان مکانی برای تدارک کشتی ها مطرح شد.
در سال ۱۹۲۸ با شروع استخراج نفت کشتی های بزرگ به عدن رفت و آمد کرده و مخازن نفتی نیز در بندر معالا احداث شد و بار دیگر این بندر رونق یافت. هدیبیه از بنادر یمنی است که در دریای سرخ واقع شده است و در قرن نوزدهم به وسیله امپراطوری عثمانی بمنظور مقابله با نیروی دریایی بریتانیا تجهیز شد. در آخرین ربع قرن اخیر نیز این بندر به وسیله شوروی تجهیز شد و عمده کشتی هایی که بدان وارد می شدند مربوط به دول کمونیستی بود. با احداث جاده صنعا-هدیبیه توسط کمونیست های چین این بندر رونق بیشتری یافت. در کل رونق بنادر شبه جزیره، مدیون تلاش انگلیسی ها در حفر کانال سوئز(در سال ۱۸۶۹ میلادی) از یک طرف و درآمدهای نفتی از سوی دیگر است.
در سال ۱۹۵۰ بندر عدن در زمره بزرگترین بنادر نفتی جهان محسوب می شد که در سال ۶۳۰۰ کشتی کوچک و بزرگ را سرویس می داد و مخازن بزرگ نفت نیز در آن احداث گردید. ترمینال کانتینری عدن بندر عدن از نظر موقعیت جغرافیایی در وضعیت خوبی قرار دارد. برخی از ویژگی های شناخته شده این بندر بدین شرح است؛ این بندر دقیقا در مسیر سنتی کشتیرانی جهانی قرار دارد به طوری که کلیه کشتی های مسیرهای اروپا/ سواحل شرقی آمریکا به جنوب شرق آسیا و شرق دور در دو سر مسیر با انحراف چهار مایل به ایستگاه پایلوتیج این بندر می رسند. فاصله آن از سنگاپور ۷ روز و از اروپا نیز ۹ روز است.
این موقعیت از نظر جغرافیایی به مراتب نسبت به سلاله، جبل العلی و بندر عباس ارجحیت دارد و تنها دلیل بی میلی خطوط کشتیرانی نسبت بدان مربوط به مسائل سیاسی و حملات انتحاری این کشور در دهه گذشته بوده است. کانال هدایتی آن به سمت اسکله به طور طبیعی ۲۰-۴۰ متر عمق داشته و از نظر وضعیت امواج و جوی نیز در بهترین وضعیت قرار دارد. بویه ها و سایر علائم دریایی نیز از فاصله ۴ مایلی اسکله کشتی را هدایت کرده و برای پهلوگیری به حضور پایلوت محلی ضرورتی ندارد(از نظر راهوار بودن کانال نه از نظر ایمنی دریایی).
در فصل زمستان نیز که بسیاری از بنادر با طوفان و گرداب های سهمگین مواجه اند این بندر در آرامش کامل بسر می برد زیرا کوه های بلند این شهر از شرق و جنوب آن را محافظت می کنند. طول این بندر ۱۲ کیلومتر در جهت شرق-غرب بوده و ۶ کیلومتر نیز در جهت شمال-جنوب عرض دارد. از نظر آب و هوایی نیز تقریبا خشک محسوب شده و دمای آن در زمستان حدود ۲۸ و در تابستان نیز حدود ۳۸ می باشد.
فرمت فایل: WORD
تعداد صفحات: 14
مطالب مرتبط